Goldilocks zone - habitable zone = κατοικήσιμη ζώνη

Γεια σας, παιδιά!
Ήρθε η ώρα για το πρώτο μου ποστ. Γι'αυτό, παρακαλώ, δείξτε κατανόηση.
Την παρακάτω φράση τη βρήκα σ'ένα λογοτεχνικό βιβλίο, όπου περιγράφει μια σκηνή όπου κάποιος κολυμπάει και μιλάει για τον ήλιο:

"There's not a single cloud up there, just the warm, gentle ball, a Goldilocks orb, not too hot, just right."

Έχω υπογραμμίσει τον όρο που με ενδιαφέρει, αν αυτό δεν είναι ξεκάθαρο. Ξέρω ότι αναφέρεται σε μια ηρωίδα παραμυθιού και στην αστρονομία είναι ένας πλανήτης σε μέση, συνήθως, απόσταση από ένα άστρο, που δεν είναι πολύ κρύος ούτε πολύ ζεστός, και γι' αυτό ευνοεί την ύπαρξη ζωής. Ψάχνω έναν τρόπο να τον αποδώσω. Επειδή δε βρήκα άλλο όρο, σκέφτηκα τη φράση "πλανήτης μέσης τροχιάς", αλλά δεν ξέρω αν είναι ακριβής και αν ταιριάζει με το κόντεξτ.

Καλημέρα.

Επειδή Goldilocks είναι η Χρυσομαλλούσα (με τις χρυσές μπούκλες) και orb η σφαίρα (συνήθως ουράνια) και σε λογοτεχνικό κείμενο ο "πλανήτης μέσης τροχιάς" μάλλον θα ξενίσει (εκτός αν είναι εφ και περιγράφεται αστρονομικά κάποιος πλανήτης), μια ιδέα είναι: μια χρυσομαλλούσα ουράνια σφαίρα ή κάτι τέτοιο, πιο λυρικό και λιγότερο τεχνικό.

Δεν ξέρω αν είναι επίσημη απόδοση από αστρονομικής άποψης, αλλά παίζει σαν όρος η ζώνη της χρυσομαλλούσας (και ζώνη χρυσομαλλούσας). Η πιο ακαδημαϊκή απόδοση, απ' ότι έχω δει και διαβάσει, είναι κατοικίσιμη ζώνη.

Ίσως σφαίρα, πλανήτης, ή ουράνιο σώμα στη ζώνη της χρυσομαλλούσας;

Αυτά, τουλάχιστον μέχρι να δει το νήμα κανένας ειδικός.

Καλώς την, καλωσήρθες!

Έχει ενδιαφέρον αυτή η ιστορία. Αρχίζουμε από το Goldilocks principle. Δεν βρήκα να γράφουν για την «αρχή της Χρυσομαλλούσας» ή τον «κανόνα της Χρυσομαλλούσας». Μόνο για το «αίνιγμα της Χρυσομαλλούσας».


Στο διαδίκτυο θα βρούμε «αστέρι Χρυσομαλλούσα» (κανονικά θα έπρεπε να μιλάνε για πλανήτη). Αλλά άσε να το σκεφτούμε λίγο παραπάνω, αφού ούτε Χρυσομαλλούσα είναι ο πλανήτης ούτε «της Χρυσομαλλούσας». Απλώς ανταποκρίνεται στον κανόνα της Χρυσομαλλούσας για κάτι που είναι «ό,τι πρέπει».

Για να τιμήσω αυτούς που μου έμαθαν το orb, γιατί σ' αυτόν τον δίσκο το πρωτοάκουσα (τη στιγμή που χάραζε η τελευταία μέρα κάποιων εφηβικών μου διακοπών) κι έψαξα να μάθω τι είναι, ορίστε το The Day Begins, το πρώτο κομμάτι του εξαιρετικού θεματικού δίσκου Days of Future Passed των Moody Blues. Αυτή η μέρα που ξεκινά με αυτό το κομμάτι καταλήγει στο πασίγνωστο Nights in White Satin. Μόνο που ο δίσκος δεν τελειώνει με αυτό, αλλά με το Late Lament όπου επαναλαμβάνεται η πρώτη στροφή του ποίηματος που ακούγεται στο πρώτο, τέλος και αρχή του αέναου κύκλου των ημερών.


Cold hearted orb that rules the night
Removes the colours from our sight
Red is gray and yellow, white
But we decide which is right
And which is an illusion

Pinprick holes in a colourless sky
Let insipid figures of light pass by
The mighty light of ten thousand suns
Challenges infinity and is soon gone
Night time, to some a brief interlude
To others the fear of solitude

Brave Helios, wake up your steeds
Bring the warmth the countryside needs

Η εικόνα που σχηματίζεται στο μυαλό μου από την πρόταση αυτή είναι ο ήλιος, με τις ακτίνες του να ανεμίζουν, κατά κάποιο τρόπο, σαν τα μαλλιά μιας ξανθής γυναίκας.



Η συζήτησή σας, μου έφερε επίσης στο μυαλό την Κόμη της Βερενίκης, όπου ο αστερισμός πήρε τ' όνομά του από τα μαλλιά της Βασίλισσας Βερενίκης.

Πάντως, το Goldilock's planet έχει άφθονες και βαριές γκουγκλιές.

Κανονικά: Goldilocks planet. Χωρίς να υπάρχει απόστροφος για γενική πτώση. Και το όνομα δεν είναι *Goldilock.

silverchild said:

[...]
Την παρακάτω φράση τη βρήκα σ'ένα λογοτεχνικό βιβλίο, όπου περιγράφει μια σκηνή όπου κάποιος κολυμπάει και μιλάει για τον ήλιο:

"There's not a single cloud up there, just the warm, gentle ball, a Goldilocks orb, not too hot, just right."
[...]

Click to expand...

Isiliel said:

Η εικόνα που σχηματίζεται στο μυαλό μου από την πρόταση αυτή είναι ο ήλιος, με τις ακτίνες του να ανεμίζουν, κατά κάποιο τρόπο, σαν τα μαλλιά μιας ξανθής γυναίκας. [...]

Click to expand...

Ακριβώς αυτό σκέφτηκα κι εγώ, Ισίλιελ. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, κάποιος που κολυμπάει και μιλάει για τον ήλιο κατά πάσα πιθανότητα κάτι τέτοιο έχει στο μυαλό του, γιατί εκείνη την ώρα μάλλον έχει μεγαλύτερη επαφή με το σώμα, τις αισθήσεις του και τα στοιχεία της φύσης, παρά με τις όποιες αστρονομικές του γνώσεις.

Από τη στιγμή που η παραβολή δεν είναι τόσο γνωστή στην παράδοσή μας, ίσως η καλύτερη απόδοση για τα ελληνικά θα ήταν μια μεταφορά που να δείχνει ότι πρόκειται για πλανήτη με παραδεισένιες (άντε, κατάλληλες, οκ, έστω ανεκτές) συνθήκες για ανθρώπινη ζωή. Γιατί όχι π.χ. πλανήτης Εδέμ ή εδεμικός πλανήτης; (Υπάρχουν ευρήματα για εδεμικός, αλλά σε σχέση με τη βιβλική παράδοση, γι' αυτό και δεν τα τσιτάρω.)

Να προσέξουμε ότι θα θέλαμε να βρούμε μια καλή απόδοση για τις αγγλικές αστρονομικές (και όχι μόνο) εκφράσεις, αλλά στο κείμενο αυτό είναι μπερδεμένα τα πράγματα και πρέπει να δοθεί άλλη λύση. (Άλλωστε δεν υπάρχει η ανάγκη να υπηρετήσουμε έκφραση που είναι γνωστή στα ελληνικά.)

There's not a single cloud up there, just the warm, gentle ball, a Goldilocks orb, not too hot, just right.

Ο ήλιος ο ίδιος δεν έχει θερμοκρασίες για εμφάνιση ζωής. Ζεσταίνει τη γη σε κατάλληλες για ζωή θερμοκρασίες. Θα έλεγα, σαν πιο πρόχειρη απόδοση, «μια σφαίρα που ζεσταίνει ιδανικά» (δυστυχώς, δεν μπορώ να πω «μια ιδανική σφαίρα»).

Αφού η αναζήτηση αφορά λογοτεχνική απόδοση, γιατί όχι μία χρυσάκτινη σφαίρα;

Υπάρχει και η χρυσάχτινη βερσιόν της λέξης :)

There's not a single cloud up there, just the warm, gentle ball, a Goldilocks orb, not too hot, just right.


Δεν φαίνεται ούτε ένα σύννεφο εκεί ψηλά, μονάχα η απαλή θέρμη της σφαίρας στον ουρανό, μια κόμη χρυσή, όχι πολύ ζεστή, απλώς ιδανική.

Κάπως έτσι πιο λογοτεχνικά.

Σας ευχαριστώ όλους. Νομίζω ότι πιο ταιριαστή στο λογοτεχνικό ύφος είναι η ιδέα της παραπομπής στο παραμύθι. Λέω να βάλω "το άστρο της Χρυσομαλλούσας" ή κάτι τέτοιο.

Σας έχει παρασύρει η Isiliel και το πανέμορφο εικαστικό της, αλλά η έκφραση δεν έχει καμιά σχέση με το παρουσιαστικό της Χρυσομαλλούσας και με κόμη χρυσαφένια ή άλλου χρώματος. Η έκφραση αφορά ιδανικές συνθήκες, ιδανική θερμοκρασία, και προέρχεται από κάτι που είπε η ηρωίδα του παραμυθιού.

silverchild said:

[...] όπου κάποιος κολυμπάει και μιλάει για τον ήλιο:

"There's not a single cloud up there, just the warm, gentle ball, a Goldilocks orb, not too hot, just right."

Click to expand...

Μήπως έχουμε παρασυρθεί εντελώς; Αφού μιλάει για τον ήλιο, μήπως εννοεί έναν ήλιο που ευνοεί τις συνθήκες για να υπάρχει στην τροχιά του ένας πλανήτης με ιδανικές συνθήκες κλπ.; Μήπως χρειάζεται μια μετάφραση ή παρομοίωση για έναν ήλιο και όχι για πλανήτη γκόλντιλοκς;

Για τα αστέρια τύπου Goldilocks, και άλλα περί εξωπλανητών, δείτε και τις παραπομπές του 8, εδώ

nickel said:

Σας έχει παρασύρει η Isiliel και το πανέμορφο εικαστικό της, αλλά η έκφραση δεν έχει καμιά σχέση με το παρουσιαστικό της Χρυσομαλλούσας και με κόμη χρυσαφένια ή άλλου χρώματος. Η έκφραση αφορά ιδανικές συνθήκες, ιδανική θερμοκρασία, και προέρχεται από κάτι που είπε η ηρωίδα του παραμυθιού.

Click to expand...

Έχω κι εγώ μπερδευτεί επειδή απ' ό,τι διαβάζω στο διαδίκτυο η λέξη goldilocks, που είναι το όνομα της ηρωίδας του παραμυθιού, σημαίνει ξανθομάλλης/ουσα, παρόλο που για την έκφραση που συζητάμε δεν χρησιμοποιήθηκε το παρουσιαστικό της, αλλά η ικανότητα της να επιλέξει την αρκούδα με τη σωστή ποσότητα αγαθών (αν κατάλαβα καλά από την περιγραφή, διότι το παραμύθι δεν το θυμάμαι).

Στο κείμενο της silverchild, το ουράνιο σώμα (ήλιος) εκτός από την ιδανική θερμοκρασία, που δίνει στον πλανήτη μας ζωή και συνάδει με τον όρο goldilocks planet, έχει και το χρυσό χρώμα των μαλλιών της.

Μήπως χρειάζεται ένας συνδυασμός των δύο, κάτι σαν αυτό που πρότεινε ο azimuthios;

Για το νόημα, πάντως, συμφωνώ με τον Νίκελ, ότι αναφέρεται στη ζέστη που εκπέμπει αυτή η, ναι χρυσή, σφαίρα. Αφού το συνεχίζει μετά: not too hot, just right. Και ταιριάζει και με την εικόνα. Ένας τύπος που λιάζεται και ο ήλιος τον ζεσταίνει ευχάριστα αλλά δεν τον τσουρουφλίζει, όπως πχ θα μπορούσε στην έρημο.
Όσο για την απόδοση, είναι ακριβώς το ίδιο πρόβλημα με το Goldicocks που είχε αναφερθεί στο Sex and the City, όπου η φοβερή και τρομερή Σαμάνθα τα είχε χαλάσει με έναν τύπο γιατί τον είχε σαν γαριδάκι και μετά με έναν άλλο γιατί τον είχε τεράστιο. Όπως λοιπόν τα συζητάει με τη φιλενάδα της την Κάρι, πέφτει ο εξής αθάνατος διάλογος:

Carrie: You broke up with James because he was too small. This guy's too big.
Who are you, Goldicocks?
Samantha: Yep! I'm looking for one that's juuuust right.

Δεν θυμάμαι πώς μεταφράστηκε το συγκεκριμένο.

Καραλόλ. Δεν ξέρω πώς μεταφράστηκε, αλλά τελικά όλα είναι θέμα χρυσής τομής.