metafrasi banner

changeling

In folklore, a child who is secretly substituted for another one by fairies.
Υπάρχει όρος γι' αυτό;

Σκεφτόμουν το "νεραϊδοπαρμένη", επειδή στο κείμενό μου, η ηρωίδα έχει οράματα για το μέλλον και - φυσικά - ο κόσμος δεν την πιστεύει. Μάγισσα την ανεβάζουν, changeling την κατεβάζουν.
 
Είσαι σίγουρη ότι είναι αυτό ακριβώς; Μήπως υπάρχει και περίπτωση να είναι ένα πλάσμα που αλλάζει μορφές και παίρνει όποια μορφή θέλει, κλέβοντάς σου τη μορφή;

Τουλάχιστον ο Τέρυ Μπρουκς έτσι το χρησιμοποιούσε και εγώ μετά από πάρα πολλή σκέψη και έρευνα και ερωτήσεις (η Λεξιλογία δεν υπήρχε δυστυχώς τότε) το έβαλα: Αλλόμορφος.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Δεν είναι αυτό που λες, Αζ:
A changeling is a creature found in Western European folklore and folk religion. It is typically described as being the offspring of a fairy, troll, elf or other legendary creature that has been secretly left in the place of a human child. The apparent changeling could also be a stock, an enchanted piece of wood that would soon appear to grow sick and die. The theme of the swapped child is common among medieval literature and reflects concern over infants afflicted by as-then unknown diseases, disorders, or mental retardation.
http://en.wikipedia.org/wiki/Changeling#Identifying_a_changeling

Εγώ θα πρότεινα «νεραϊδοπαίδι», αν μιλάμε βέβαια για νεράιδες, γιατί αλλιώς μπορεί να είναι παιδί ενός άλλου υπερφυσικού πλάσματος.
 
Γι' αυτό είπα ότι ο Τέρυ Μπρουκς αυτό το πλάσμα επινόησε και του έδωσε την ονομασία Changeling.
 

nickel

Administrator
Staff member
αλλασμένος, νεραϊδογέννητο, αλλαξοπαίδι

Υπήρξε γόνιμη συζήτηση στο ProZ.com παλιότερα, για το γαλλικό changelin. Σουμάρω αυτά που είχα γράψει, διορθωμένα, αλλά αξίζει οπωσδήποτε να δει κανείς και τις άλλες προτάσεις εκεί:
http://www.proz.com/kudoz/french_to_greek/poetry_literature/1020208-changelin.html

Νομίζω ότι το ερώτημα θα έπρεπε να απευθυνθεί και στους αγγλομαθείς μια και στα αγγλικά ξεκίνησε, νομίζω, ο όρος. Σύμφωνα με το Oxford English Dictionary, A child secretly substituted for another in infancy; esp. a child (usually stupid or ugly) supposed to have been left by fairies in exchange for one stolen.

Αυτό το «stupid or ugly» με δυσκολεύει ως προς το «νεραϊδόπαιδο» και το «νεραϊδόπουλο», που στα ελληνικά έχουν θετικές συνδηλώσεις. (ΛΝΕΓ: το πολύ όμορφο παιδί) Πάντως, το έργο του Μίντλετον The Changeling, ο Πάπυρος το δίνει Ο νεραϊδογέννητος. (Ο τίτλος στην έκδοση της Δωδώνης: Οι αλλοπαρμένοι.)

Πιστεύω ότι πρέπει να φτιαχτεί λέξη αφού η δική μας λαογραφία δεν έχει αντίστοιχη περίπτωση (απ’ όσο γνωρίζω, εντάξει;). Το ακριβές αντίστοιχο θα ήταν «αλλαξοπαίδι», υπάρχει όμως, σύμφωνα με τον Δημητράκο, στον Μένανδρο η λέξη «αντάλλαγος» που κατά Σουίδα «αντάλλαγον καλούσι τον αντί άλλου ηλλαγμένον». Μ' αρέσει ωστόσο και το αλλαξιμιό ή ανταλλαξιμιό (πρόταση άλλου) που θυμίζει και αναδεξιμιό.

Τον νεραϊδοπαρμένο στα ελληνικά (και το νεραϊδόπαρμα) το έχουμε μόνο γι' αυτόν που του πήραν οι νεράιδες τα λογικά. Δεν τον έχουν απαγάγει οι νεράιδες για να τον μεγαλώσουν.

Το changelin στα γαλλικά (βλέπω στο Google) φαίνεται να έχει ποικιλία χρήσεων, όχι τόσο στενών όσο στα αγγλικά, γι' αυτό στο παραπάνω κείμενο βλέπω τώρα ότι έχουμε μια αντιστροφή της σημασίας, οπότε το «νεραϊδογέννητο» έτσι κι αλλιώς δεν ταιριάζει (μάλλον θετό νεραϊδοπαίδι είναι). Σ' αυτό το κείμενο το «νεραϊδάνθρωπος» θα ήταν ένα καλό πάντρεμα της διπλής φύσης του.


Προσθήκη: Επικύρωσα στον Δρανδάκη τους όρους «αλλασμένος» και «αλλακτός».

Θα σκανάρω το λήμμα του Δρανδάκη και θα το ανεβάσω σε λίγο.
 
Στην προκειμένη περίπτωση, μιλάμε για μια ιστορία που διαδραματίζεται στις αρχές του 1900. Όποια στάση και συμπεριφορά φαινόταν αφύσικη στον κόσμο, ήταν και αξιόμεμπτη. Έτσι και η κοπέλα με τα οράματα για το μέλλον - που κατά τα άλλα είναι απολύτως φυσιολογική - δεν γίνεται αποδεκτή από την κοινωνία, και οι άνθρωποι την αποκαλούν με διάφορα ονόματα, όλα αρνητικά.
 

nickel

Administrator
Staff member
Σε κάποιο ιστολόγιο για τις νεράιδες:
Αλλασμένος ή Αλλακτός ή Αλλαχτός η Ελληνική παράδοση λέει
ότι είναι ένας άπληστος, πλεονέκτης, αρπακτικός,
είναι ένα δαιμονικό πλάσμα που οι γονείς του ξωτικά ή νεράιδες
τον έχουν απαγάγει από γονείς-ανθρώπους
που δεν τον φύλαγαν καλά όταν ήταν μωρό!

http://neraidokosmos1.wordpress.com/2007/06/16/allasmenos/

Και το σχετικό λήμμα του Δρανδάκη εδώ.

Εγώ εξακολουθώ να πετάω λέξεις για το κλασικό αλλαξοπαίδι. Όμως στα αγγλικά η λέξη είναι συνηθισμένη και παίρνει διάφορες αρνητικές σημασίες. Άρα δεν θα ξεθάψουμε τη λαογραφία για τις ανάγκες ενός σύγχρονου μυθιστορήματος — άλλο αν βρήκα την ευκαιρία να ρίξω εδώ μια παλιά έρευνα. Και του Μίντλετον, αλλοπαρμένο το κάνανε.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Ωστόσο, αλλασμένος είναι ο άνθρωπος που πήγε με τις νεράιδες, ενώ η Παρασκευή ψάχνει τη νεράιδα που ήρθε με τους ανθρώπους.
Νομίζω καλό είναι το αλλαξοπαίδι, και το νεραϊδογέννητο.
 

daeman

Administrator
Staff member
Καλημέρα.
Πρώτα απ' όλα, το τραγούδι που μου έμαθε αυτή τη λέξη, όχι όμως με την σημασία που γράφει ο Νικέλ στο #5.


Δεύτερον, οι σημασίες που αναφέρει το OED για το changeling:
1. One given to change; a fickle or inconstant person; a waverer, turncoat, renegade. arch.
2. A person or thing (surreptitiously) put in exchange for another. ? Obs.
3. spec. A child secretly substituted for another in infancy; esp. a child (usually stupid or ugly) supposed to have been left by fairies in exchange for one stolen. (In quot. 1590 applied to the child taken, not to that left.)
4. A half-witted person, idiot, imbecile. arch.
5. The rhetorical figure Hypallage. Obs.
†B.B as adj. (attrib. use of 1). Changeable, variable, inconstant. Obs.
Τρίτον, κι εγώ το αλλαξοπαίδι θα προτιμούσα γι' αυτή τη χρήση, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Paraskevi στο #1. Ωστόσο, η διευκρίνιση που μας δίνει στο #6 με παραπέμπει περισσότερο στην αλλοπαρμένη ή τη νεραϊδοπαρμένη.

Τέταρτον, δεν θα πω τίποτα για τους face dancers του Φρανκ Χέρμπερτ στο Dune, ούτε σε άλλα έργα του φανταστικού με κάθε λογής changelings, γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ. ;)
 

dromon

New member
Να συμβάλω κι εγώ έστω και με μεγάλη καθυστέρηση στον διάλογο - τώρα το πέτυχα σε ένα κείμενο. Σκέφτομαι ότι στα ελληνικά υπάρχουν κι οι λέξεις "νεραϊδόπιασμα" και "δια(β)ολόπιασμα". Το πρώτο με μάλλον θετική σημασία, ενώ το δεύτερο εντελώς αρνητική. Σε κάποιες περιπτώσεις, θα μετέφραζα "ασχημόπαπο" - ας μην ξεχνάμε ότι κι αυτό "αλλαγή" δηλώνει.
 
Top