φώκιες ή φώκες;

• φρέσκες ή φρέσκιες;
• γλυκές ή γλυκιές;

Το σκέφτηκα λίγο περισσότερο και επιστρέφω για να καταθέσω τη διαφωνία μου με την επίσημη γραμματική:

Πρώτα απ’ όλα, να ξεκαθαρίσουμε ότι το φαινόμενο αφορά επίθετα με κ, γ ή χ στο θέμα τους πριν από την κατάληξη. Πράγμα που δεν είναι αμέσως προφανές (π.χ. πρβλ. το βρομιές).

Τα σύμφωνα αυτά είναι σκληρά (υπερωικά) πριν από /α/ ή /ο/ ή /ου/ και μαλακά (ουρανικά) πριν από /ε/ ή /ι/. Γι’ αυτό μπαινοβγαίνει το «ι». Μπαίνει πριν από /α/ ή /ο/ ή /ου/ αν θέλουμε (μπορεί να μη θέλουμε) να μαλακώσει το σύμφωνο και το αφαιρούμε (μπορούμε να το αφαιρέσουμε) όταν δεν χρειάζεται (πριν από /ε/ ή /ι/). Έτσι έχουμε «φρέσκα φρούτα» αλλά «φρέσκια ιδέα» και «φρέσκ(ι)ες ιδέες».

Δεν μπαινοβγαίνει όμως στα ουσιαστικά. Ανέφερα στην αρχή τις περιπτώσεις «συκιά, συκιές», «μπουκιά, μπουκιές», «φώκια, φώκιες».

Ας δούμε όμως τι διαπιστώνω στα επίθετα: η «φρέσκια» είναι και «φρέσκη». Η «φρέσκη» δίνει πληθυντικό «φρέσκες» και έρχεται και τον «δανείζεται» και η «φρέσκια». Ο «γλυκός» έχει θηλυκό μόνο το «γλυκιά», αλλά και πάλι, επίσημα, ο πληθυντικός είναι «γλυκές». Ορίστε και μερικά άλλα τέτοια επίθετα:

φτωχή, φτωχιά > φτωχές
μοναχή, (σπάνιο) μοναχιά > μοναχές
κακή, κακιά > κακές
παστρική, παστρικιά > παστρικές
λαϊκή, λαϊκιά > λαϊκές
​

Περιέργως, η «παχιά» και η «τραχιά» παρότι δεν έχουν παρέα, δεν δίνουν πληθυντικό «παχές» και «τραχές» όπως έγινε με τις «γλυκές».

παχιά > παχιές
τραχιά > τραχιές
​

Έρχομαι λοιπόν και λέω: Η «ξανθή» μάς δίνει «ξανθές» και η «ξανθιά» «ξανθιές». Μου επιτρέπεται δηλαδή στον πληθυντικό να δείξω ποιον ενικό έχω στο νου μου. Γιατί να μην μπορώ να το κάνω αυτό όταν μιλάω (για την ακρίβεια, γράφω, αφού στον προφορικό λόγο δεν ακούμε τη διαφορά) για τις «κακιές γλώσσες», τις «παστρικιές» και τις «λαϊκιές γκόμενες» — για να δείξω ότι στον ενικό λέω «κακιά», «παστρικιά» και «λαϊκιά» (εκτός αν μπαίνει θέμα πολιτικής ευπρέπειας). Και γιατί, αφού έχω «παχιές» και «τραχιές» να μην έχω μόνο «γλυκιές».

Και, εντέλει, αφού το «φρέσκια» είναι πιο συνηθισμένο από το «φρέσκη», γιατί να μην είναι το «φρέσκιες» πιο σωστό από το «φρέσκες».

Click to expand...