Είναι ένα ερώτημα που συζητιέται συχνά, αλλά μου άρεσε η σύντομη απάντηση που έδωσε σήμερα ο Κ. Βαλεοντής στο τρανσλάτουμ:
Είναι ο κανόνας που ακολουθώ χοντρικά όταν θέλω να δείξω ότι είμαι προσεκτικός. Με μια μικρή επιφύλαξη: «στα πλαίσια» εφόσον ο πληθυντικός που ακολουθεί δεν μπορεί να εκληφθεί σαν ένα σύνολο, π.χ. στο πλαίσιο των νόμων ή, στο ΛΚΝ, στο πλαίσιο των κανόνων της κοινωνίας και της ηθικής.
Η Άννα Ιορδανίδου είναι, πάντως, πιο χαλαρή στο βιβλίο της Συνηθισμένες γλωσσικές απορίες:
Το ΛΝΕΓ χρησιμοποιεί τον ενικό, αλλά έχει χορταστική σημείωση:
Σημειώνω αυτό που λέει η σημείωση («στη χρήση τείνει να καθιερωθεί μάλλον η φράση στα πλαίσια»), που σημαίνει ότι έχουμε πάψει να βλέπουμε το πλαίσιο σαν… κάδρο. Όπως είπα, το ίδιο το ΛΝΕΓ στους ορισμούς και τα παραδείγματά του χρησιμοποιεί τον ενικό (μόνο 2 «στα πλαίσια», π.χ. κίνηση στρατεύματος στα πλαίσια τακτικής, κάπου 180 «στο πλαίσιο»). Ωστόσο, για να σας απενοχοποιήσω περισσότερο, στο ΛΚΝ έχουμε την αντίστροφη εικόνα: 7 «στο πλαίσιο», π.χ. διαγωγή: ο τρόπος που ενεργεί, που συμπεριφέρεται κάποιος στο πλαίσιο των κανόνων της κοινωνίας και της ηθικής· στο πλαίσιο της εκδήλωσης / μιας επίσημης διοργάνωσης. Αλλά 103 «στα πλαίσια»: εκεί στη Θεσσαλονίκη το έχουν υιοθετήσει κανονικά.
Να ξέρετε πάντως ότι στο διαδίκτυο η έκφραση στον ενικό έχει διπλάσιες χρήσεις από τον πληθυντικό. Αν όμως σας έχει κολλήσει το «στα πλαίσια», μπορείτε να ισχυριστείτε ότι είστε… λουκουνιστές.
Όταν το πλαίσιο είναι ένα: στο πλαίσιο
όταν τα πλαίσια είναι περισσότερα από ένα: στα πλαίσια
Παραδείγματα:
α. Στο πλαίσιο της Οδηγίας R&TTE της ΕΕ, κάθε ραδιοεξοπλισμός οφείλει να πληροί ορισμένες απαιτήσεις σχετικά με το φάσμα συχνοτήτων στο οποίο λειτουργεί. Ο ίδιος, όμως, εξοπλισμός ενδέχεται να εμπίπτει στα πλαίσια και άλλων Οδηγιών, όπως π.χ. της Οδηγίας Χαμηλής Τάσης και της Οδηγίας Ηλεκτρομαγνητικής Συμβατότητας.
β. Κάθε επιχείρηση οφείλει να κινείται μέσα στα πλαίσια των νόμων του κράτους στο οποίο δραστηριοποιείται. Κάθε επιχείρηση οφείλει να κινείται μέσα στο πλαίσιο της νομιμότητας.
όταν τα πλαίσια είναι περισσότερα από ένα: στα πλαίσια
Παραδείγματα:
α. Στο πλαίσιο της Οδηγίας R&TTE της ΕΕ, κάθε ραδιοεξοπλισμός οφείλει να πληροί ορισμένες απαιτήσεις σχετικά με το φάσμα συχνοτήτων στο οποίο λειτουργεί. Ο ίδιος, όμως, εξοπλισμός ενδέχεται να εμπίπτει στα πλαίσια και άλλων Οδηγιών, όπως π.χ. της Οδηγίας Χαμηλής Τάσης και της Οδηγίας Ηλεκτρομαγνητικής Συμβατότητας.
β. Κάθε επιχείρηση οφείλει να κινείται μέσα στα πλαίσια των νόμων του κράτους στο οποίο δραστηριοποιείται. Κάθε επιχείρηση οφείλει να κινείται μέσα στο πλαίσιο της νομιμότητας.
Είναι ο κανόνας που ακολουθώ χοντρικά όταν θέλω να δείξω ότι είμαι προσεκτικός. Με μια μικρή επιφύλαξη: «στα πλαίσια» εφόσον ο πληθυντικός που ακολουθεί δεν μπορεί να εκληφθεί σαν ένα σύνολο, π.χ. στο πλαίσιο των νόμων ή, στο ΛΚΝ, στο πλαίσιο των κανόνων της κοινωνίας και της ηθικής.
Η Άννα Ιορδανίδου είναι, πάντως, πιο χαλαρή στο βιβλίο της Συνηθισμένες γλωσσικές απορίες:
Χρησιμοποιείται εναλλακτικά ο ενικός και ο πληθυντικός: Διαλέξεις στο πλαίσιο / στα πλαίσια του Έτους Αστρονομίας 2009. Η χρήση του πληθυντικού πιθανόν να προέκυψε κατ’ αναλογία με «τα όρια».
Το ΛΝΕΓ χρησιμοποιεί τον ενικό, αλλά έχει χορταστική σημείωση:
στο πλαίσιο ή στα πλαίσια; Η φράση αποτελεί νεολογισμό της Ελληνικής, που προήλθε πιθανότατα από το γαλλ. dans le cadre de(s) και ενισχύθηκε από το αγγλ. within the frame of (που πιθανόν να προέρχεται και αυτό από τη Γαλλική). Και στις δύο γλώσσες η φράση απαντά σε ενικό, πράγμα που είναι λογικό, όταν χρησιμοποιεί κανείς τη λ. πλαίσιο (γαλλ. cadre, πβ. κάδρο, αγγλ. frame). Από αυτή την άποψη φαίνεται προτιμότερη η χρήση τής φράσης σε ενικό: Η απόφαση ελήφθη στο πλαίσιο τής αγροτικής πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση. Ωστόσο, από την αντίστοιχη και καθαρώς ελληνική φράση μέσα στα όρια ή εντός των ορίων (Η απόφαση ελήφθη εντός των ορίων τής αγροτικής πολιτικής που χάραξε η κυβέρνηση) χρησιμοποιήθηκε η φράση αναλογικά σε πληθυντικό: Είμαστε υποχρεωμένοι να κινηθούμε στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων που επιτρέπει ο προϋπολογισμός του Ιδρύματος. Σήμερα στη χρήση τείνει να καθιερωθεί μάλλον η φράση στα πλαίσια και οι δύο φράσεις μπορούν να εναλλαχθούν με την αντίστοιχη ελληνική φράση «Είμαστε υποχρεωμένοι να κινηθούμε εντός των ορίων των οικονομικών...» ή —για να αποφύγουμε τις αλλεπάλληλες γενικές— μπορούμε να πούμε: «...να κινηθούμε μέσα στα όρια των οικονομικών...» ή και απλώς «...να κινηθούμε εντός των οικονομικών δυνατοτήτων...».
Σημειώνω αυτό που λέει η σημείωση («στη χρήση τείνει να καθιερωθεί μάλλον η φράση στα πλαίσια»), που σημαίνει ότι έχουμε πάψει να βλέπουμε το πλαίσιο σαν… κάδρο. Όπως είπα, το ίδιο το ΛΝΕΓ στους ορισμούς και τα παραδείγματά του χρησιμοποιεί τον ενικό (μόνο 2 «στα πλαίσια», π.χ. κίνηση στρατεύματος στα πλαίσια τακτικής, κάπου 180 «στο πλαίσιο»). Ωστόσο, για να σας απενοχοποιήσω περισσότερο, στο ΛΚΝ έχουμε την αντίστροφη εικόνα: 7 «στο πλαίσιο», π.χ. διαγωγή: ο τρόπος που ενεργεί, που συμπεριφέρεται κάποιος στο πλαίσιο των κανόνων της κοινωνίας και της ηθικής· στο πλαίσιο της εκδήλωσης / μιας επίσημης διοργάνωσης. Αλλά 103 «στα πλαίσια»: εκεί στη Θεσσαλονίκη το έχουν υιοθετήσει κανονικά.
Να ξέρετε πάντως ότι στο διαδίκτυο η έκφραση στον ενικό έχει διπλάσιες χρήσεις από τον πληθυντικό. Αν όμως σας έχει κολλήσει το «στα πλαίσια», μπορείτε να ισχυριστείτε ότι είστε… λουκουνιστές.
