Σέξπιρ και μουσική

nickel

Administrator
Staff member
Μετά τους μουσικούς δρόμους και πλατείες, ο Κώστας Ζουγρής μάς προσφέρει στη σημερινή Ελευθεροτυπία μια πανδαισία βασισμένη στα έργα του Σέξπιρ. Για τις αλλαγές που έχουν γίνει (και δεν έχουν γίνει) στο πρωτότυπο κείμενο (συνημμένο) ευθύνομαι εγώ.


Shakespeare και μουσική
Από τον Κώστα Ζουγρή

Από τους σπουδαιότερους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, ο William Shakespeare έχει τροφοδοτήσει περισσότερο από κάθε άλλο πρόσωπο με τα έργα του εκατοντάδες, στην κυριολεξία, μουσικές συνθέσεις.

Η μοναδική δεξιοτεχνία του να χειρίζεται εξαιρετικά κωμωδία, δράμα και τραγωδία, παράλληλα με την ικανότητά του να κατανοεί την ανθρώπινη φύση, διατήρησε μέχρι σήμερα αναλλοίωτο το ενδιαφέρον του κοινού για τα έργα του, που τα περισσότερα παίζονται μέχρι και σήμερα.

Αν και υπάρχουν ορισμένες αντιρρήσεις, ελάχιστες, για το κατά πόσον τα έργα του που αναφέρονται ως δικές του δημιουργίες, είναι δικά του, κυρίως επειδή την εποχή εκείνη αρκετοί συγγραφείς συνεργάζονταν μεταξύ τους. Οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί συμφωνούν ότι ίσως ένα μικρό μέρος των έργων που αναφέρονται ως δημιουργίες του να ανήκουν σε άλλους, αλλά το ποσοστό αυτό πρέπει να είναι πολύ περιορισμένο.

Η τραγωδία Ρωμαίος και Ιουλιέτα αποτελεί εδώ και αιώνες το αρχέτυπο του νεανικού έρωτα και, μαζί με τον Άμλετ, είναι το πιο πολυπαιγμένο έργο του συγγραφέα, με μεγάλη ανταπόκριση και στον χώρο της μουσικής. Η πλοκή της βασίζεται σε μια ιστορία που ξεκίνησε από την Ιταλία και μεταφράστηκε από τον Arthur Brooke το 1562, με τον τίτλο Η τραγική ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1582, με την ίδια ιστορία ασχολήθηκε και ο William Painter, ο οποίος την ονόμασε Palace of Pleasure. Ο Shakespeare επηρεάστηκε αρκετά και από τις δύο ιστορίες για να παρουσιάσει το 1597 την δικιά του εκδοχή στο θέατρο.

Το έργο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα θα παρουσιαστεί αρκετές φορές στο θέατρο ως τραγωδία, ως μιούζικαλ, ως όπερα αλλά και στον κινηματογράφο, ενώ αρκετά τραγούδια θα αναφερθούν ή θα χρησιμοποιήσουν μέρος της ιστορίας, η οποία παραμένει δυνατή ύστερα από τόσους αιώνες.

Τουλάχιστον 24 όπερες έχουν δημιουργηθεί με βάση την ιστορία του Shakespeare. Αρχίζοντας από το 1776, που τη χρησιμοποίησε ο Georg Benda, η πιο πετυχημένη μεταφορά σε όπερα είναι μάλλον αυτή που έκανε το 1867 ο Gounod σε λιμπρέτο των Jules Barbier και Michel Carre. Αρκετά συχνά παίζεται το Ι Capuleti e Ι Montecchi του Bellini, η δραματική συμφωνία του Berlioz, Romeo et Juliette, το συμφωνικό ποίημα του Tchaikovsky με τον ίδιο τίτλο και η μουσική για το ομώνυμο μπαλέτο που έγραψε ο Prokofiev.

Η πιο πετυχημένη διασκευή για μιούζικαλ είναι αυτή του West Side Story, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Μπρόντγουεϊ με μουσική του Leonard Bernstein και στίχους του Stephen Sondheim. Η υπόθεση εξελίσσεται στη Νέα Υόρκη στα μέσα του περασμένου αιώνα και όπως είναι φυσικό, όλοι οι χαρακτήρες έχουν προσαρμοστεί στη σύγχρονη εποχή με τον Tony να είναι ο σύγχρονος Ρωμαίος και τη Maria στον προσαρμοσμένο ρόλο της Ιουλιέτας.

Στον χώρο της τζαζ επιρροές από το έργο του Shakespeare έχει το Fever με τους στίχους που χρησιμοποίησε η Peggy Lee.

Ο Elvis Costello δημιούργησε το 1993 ένα ολόκληρο άλμπουμ με τον τίτλο The Juliet Letters, το οποίο είναι επηρεασμένο από μια σειρά γραμμάτων που απευθύνονταν στην Ιουλιέτα και στα οποία απαντά ένας καθηγητής από τη Βερόνα.

Το Romeo and Juliet των Dire Straits είναι το πιο γνωστό τραγούδι από τον χώρο της μοντέρνας μουσικής που παραπέμπει στην τραγωδία του Shakespeare, όπως και τα Romeo’s Tune του Steve Forbet, Romeo της Dolly Parton, Romeo Is Bleeding του Tom Waits, (Just Like ) Romeo and Juliet των Reflections, Love Story της Taylor Swift, που αναφέρει αρκετές φορές τα ονόματα του τραγικού ζευγαριού στους στίχους του, όπως οι Arctic Monkeys στο σχετικά πρόσφατο τραγούδι τους Ι Bet You Look Good On The Dance Floor, οι Blue Oyster Cult στο (Don’t Fear) The Reaper, ο Lou Reed στο Romeo Had Juliette.

Ο Άμλετ έχει επηρεάσει τη Fiona Apple στο Sleep Το Dream από το άλμπουμ της Tidal, ενώ οι Rave-Ups έγραψαν το Hamlet Meet John Doe. Στο βασικό τραγούδι της τηλεοπτικής σειράς και μετέπειτα κινηματογραφικής ταινίας MASH, Suicide Is Painless, χρησιμοποιείται η φράση "Το Be Or Not Το Be".

Στο Desolation Row ο Dylan ανάμεσα στους διάφορους χαρακτήρες που αναφέρει είναι η Οφηλία και ο Ρωμαίος• για την πρώτη έγραψαν τραγούδι και οι Band.

Στον χώρο του μιούζικαλ, εκτός από το West Side Story, το έργο του Shakespeare συναντάται στο Kiss Me, Kate του Cole Porter, που είναι βασισμένο στο The Taming Of The Shrew (Το ημέρωμα της στρίγκλας, 1593-94).

Το The Boys From Syracuse των Rodgers και Hart παίχτηκε το 1938 και ήταν το πρώτο μιούζικαλ που βασιζόταν στην κωμωδία του Shakespeare Comedy Of Errors (Η κωμωδία των παρεξηγήσεων) (1592-93).

Στην κωμωδία Δωδέκατη Νύχτα (1599-1600) βασίζονται τα μιούζικαλ Play On! του Duke Ellington, Illyria του Peter Mills και Your Own Thing, που παρουσιάστηκε το 1968 στη Νέα Υόρκη και παίχτηκε για 937 παραστάσεις.

Ροκ μιούζικαλ ήταν το Marina Blue του 2002, που βασίζεται στο έργο Pericles, Prince of Tyre (1608-9).

Το Two Gentlemen From Verona (Δύο άρχοντες της Βερόνας), μιούζικαλ του 1971, είναι βασισμένο στην ομώνυμη κωμωδία (1593-94) και κέρδισε αρκετά βραβεία όταν παρουσιάστηκε, συχνά μάλιστα επανέρχεται στην επικαιρότητα με νέες παραστάσεις.

Στον χώρο της όπερας είναι τόσα πολλά τα έργα του συγγραφέα που έχουν διασκευασθεί στο πέρασμα των αιώνων που ακόμα και η απλή αναφορά τους θα χρειαζόταν αρκετές σελίδες. Οι όπερες που έχουν καταγραφεί και διασώζονται είναι 270, αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες στις οποίες οι δημιουργοί τους έχουν χρησιμοποιήσει υλικό από το έργο του Shakespeare.

Συνθέτες όπως ο Verdi συνδέθηκαν στενά με το έργο του συγγραφέα, με τις πετυχημένες μεταφορές σε όπερες εμπνευσμένες από τραγωδίες, όπως ο Οθέλλος και ο Μάκβεθ. Για τον Οθέλλο έχει γράψει την ομώνυμη όπερα και ο Giulio Rossini το 1816, στον χαρακτήρα του Φάλσταφ, που ο Shakespeare χρησιμοποιεί σε τρεις από τις κωμωδίες του, βασίζονται και οι όπερες Falstaff του Verdi (1893) και παλαιότερα του Salieri (1799), At The Boar’s Head του Gustav Holst (1925, Die lustigen Weiber von Windsor του Otto Nicolai (1849) και Sir John In Love του Ralph Vaughan Williams (1929).

Η Τρικυμία (The Tempest, 1611-12) έχει εμπνεύσει τις όπερες The Tempest του Felice Lattuada (1922), The Knot Garden του Michael Tippett (1970), Un Re In Ascolto του Luciano Berio (1984), The Tempest του John C Eaton (1985) και The Enchanted Isle του homas Shadswell (1674).

Στην κωμωδία Much Ado About Nothing (Πολύ κακό για το τίποτα) (1598-99) είναι βασισμένη η όπερα του Hector Berlioz, Béatrice et Bénédict (1862).

Από την κωμωδία Α Midsummer Night’s Dream (Όνειρο θερινής νύχτας 1595-96) έγραψαν ο Benjamin Britten την ομώνυμη όπερα το 1960 και ο Henry Purcell το The Fairy-Queen το 1692• το ίδιο έργο έχει εμπνεύσει βέβαια και την ομώνυμη οβερτούρα του Mendelssohn, ενώ ο Ralph Vaughan Williams βασίζει το τρίτο από τα Three Shakespeare Songs.

Ο Άμλετ έχει απασχολήσει, με διάφορα μουσικά έργα και σύνθεση κινηματογραφικής μουσικής, μεταξύ άλλων και συνθέτες όπως οι Sergei Prokofiev, Shostakovich, Carl Philipp Emanuel Bach, Arthur Honegger, Richard Strauss, Franz Liszt, Hugo Wolf, William Walton και ο Philip Glass, που το 2000 παρουσίασε το ομώνυμο μπαλέτο.

Τέλος, άλλα σύγχρονα τραγούδια που έχουν επηρεαστεί από το έργο του Shakespeare είναι τα Ι Am The Walrus των Beatles, με αποσπάσματα από τον Βασιλιά Ληρ, The King Must Die του Elton John, φράση που αναφέρεται συχνά σε πολλά από τα έργα του συγγραφέα, I’m Henry The VIII Ι Am των Herman’s Hermits, Macbeth του John Cale, Cleopatra’s Cat των Spin Doctors με αναφορές στο Ιούλιος Καίσαρ, Sister Moon του Sting από το άλμπουμ Nothing Like The Sun, που βασίζεται σε μια σονάτα του συγγραφέα.

Οι Shakespeare’s Sister ήταν ένα γυναικείο ντουέτο που φτιάχτηκε το 1989 και γνώρισε αρκετές επιτυχίες στη δεκαετία του '90, ενώ πρόσφατα δημιουργήθηκε άλλο ένα συγκρότημα, με τ’ όνομα Titus Andronicus, που είναι τίτλος τραγωδίας του Shakespeare, βάζοντας άλλο ένα λιθαράκι στον ατελείωτο κατάλογο που έχει κάποια σχέση με τον σπουδαίο θεατρικό συγγραφέα και ποιητή.

Τώρα, γιατί το I'm Henry the Eighth I Am έχει σχέση με τον Σέξπιρ, δεν ξέρω, αλλά σκέφτηκα «Πού το θυμήθηκαν;» και λέω εγώ να ανεβάσω αυτό το χαζό γιουτιουμπάκι. Εσείς κάντε τις δικές σας επιλογές.

 

Attachments

  • Shakespeare_Music.pdf
    448 KB · Views: 227

daeman

Administrator
Staff member
Michael Nyman & Band
Sarah Leonard, solist​

From Shakespeare's The Tempest, 1610:
ARIEL [sings]
Where the bee sucks, there suck I:
In a cowslip's bell I lie;
There I couch when owls do cry.
On the bat's back I do fly
After summer merrily.
Merrily, merrily shall I live now
Under the blossom that hangs on the bough.

http://www.phrases.org.uk/meanings/408700.html
The practise of printers up until around 1780 of elongating 's' characters to look rather like lowercase f's have lead to versions of Shakespeare's work that we now snigger at; like this Essay on the Genius and Writings of Pope, printed in 1762, in which Shakespeare's lines were included: :D

 

daeman

Administrator
Staff member
...
Ophelia - Peter Hammill

Sitting Targets

That token drag on your cigarette,
that well-known face in the fire,
it could be someone you can't forget,
someone you've learnt to admire.

And it's strange
how the feeling goes;
all change -
down the river Ophelia goes.

You're treading water, the price is steep,
you say you'll cope with it all;
you've made some promises you can't keep,
you throw yourself against the wall,
you throw yourself against the wall.

And it's strange
how the feeling goes;
all change -
down the river Ophelia goes.

You heard a noise in the firegrate,
you look to see who goes there -
it's just the stranger, he's come too late
and even he's unprepared
to find the cupboard so bare

It's so strange
when the feeling goes;
all change -
down the river Ophelia goes.

It's so strange
when the feeling goes;
all change -
down the river Ophelia goes.

It's so strange
down the river.


The Love Songs (paintings by John Everett Millais, Alexandre Cabanel, Paul Delaroche, John William Waterhouse)
 
Last edited:

daeman

Administrator
Staff member
Εντελώς άλλη μουσική και στίχοι με εντελώς διαφορετική πηγή έμπνευσης, αλλά το Τελευταίο Βαλς είναι από τα αγαπημένα μου λάιβ.

Στο Desolation Row ο Dylan ανάμεσα στους διάφορους χαρακτήρες που αναφέρει είναι η Οφηλία και ο Ρωμαίος• για την πρώτη έγραψαν τραγούδι και οι Band. :confused:
 

daeman

Administrator
Staff member
Καλημέρα. :)
Κάτι σχετικό, χαρούμενο, για να ξεκινήσει ευχάριστα το (ηλιόλουστο εδώ) Σάββατο, από τους Reflections
και από τους Sha Na Na (remember Woodstock?)
 

daeman

Administrator
Staff member
Κι άλλο ένα χαζοχαρούμενο, από το σατιρικό μιούζικαλ Reefer Madness, με την Κρίστεν Μπελ (την οποία βαρέθηκα να βλέπω, καταναγκαστικά, από προχτές το βράδυ μέχρι χτες το μεσημέρι).
 
Πολλά επίσης (σονέτα και άλλα) από τους Χειμερινούς Κολυμβητές, συνήθως (ή ίσως όλα) σε μετάφραση Ρώτα.
 

daeman

Administrator
Staff member
Romeo & Juliet - Poetry'n'Motion


Yeah
This is the story about love, this is the story about hate
When tolerance sprang to tragedy passion and pain
It’s a thin line b’tween what we get
so goes our story about Romeo and Juliet

Today I challenge thee have faith in things that you can’t see
Today we feel so much have faith in things that you can't touch
All the possibilities we all possess special things
Respect the power and you'll see how strong love can be

She screams: “Romeo, Romeo wherefore I die, Romeo?”
You never know when time it’s go
Her dad’s gun is smokin’ my body’s lyin’ on the floor
She wishin’ hopin’ that I still breathe that I still live
Unfortunately I only got one life to give
Too bad she no longer wants to live because of her dad
I loved her she loved me unfortunately her dad couldn’t see
Because his racist eyes wouldn’t let him.

Now it’s a thin line between love and hate
Romeo and Juliet as the forfeit of the deadly fate
A tip for love and tip for mad and tolerance
Why holler since the people seem to let it go
A tragic ending sending such a hateful message
Romeo, Romeo, let your soul go
Let it rise and heaven’s gonna let you know
That love is all we need

Today I challenge thee have faith in things that you can’t see
Today we feel so much have faith in things that you can't touch
All the possibilities we all possess special things
Respect the power and you'll see how strong love can be

We spent countless nights lovin’ each other, holdin’ each other
Havin’ fun all without a fight now it’s time to meet your dad
I’m black you’re white it’s kinda sad
That something just…it ended in a flash
Romeo is now a memory and Juliet is right by his side
Together in eternal rest no more stress
Do you have it yet Romeo and Juliet

Today I challenge thee have faith in things that you can’t see
Today we feel so much have faith in things that you can't touch
All the possibilities we all possess special things
Respect the power and you'll see how strong love can be

So how do you do it babe
 

nickel

Administrator
Staff member
Πού το ανακάλυψες αυτό το αριστούργημα, βρε θηρίο; Παντελώς άγνωστοι οι Poetry'n'Motion. Αναγνωρίζετε τις φάτσες τους ή να ρωτήσω τους ειδικούς της ραπ; Και επειδή κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν για το μουσικό θέμα-χαλί, το ανέβασα στην πιο γνωστή του μορφή εδώ. Romance d'Amour.
 

daeman

Administrator
Staff member
Πολλά επίσης (σονέτα και άλλα) από τους Χειμερινούς Κολυμβητές, συνήθως (ή ίσως όλα) σε μετάφραση Ρώτα.

Μια που μάγιασε σήμερα, όχι μόνο ημερολογιακά:


Βγήκε ο καλός με την καλή (Όπως αγαπάτε) - Χειμερινοί Κολυμβητές (Αργύρης Μπακιρτζής / Κώστας Σιδέρης / Χορωδία Φίλων)
στίχοι: William Shakespeare, μετάφραση: Βασίλης Ρώτας


Βγήκε ο καλός με την καλή
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό
στην καταπράσινη εξοχή
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυο
που όλο το λεν, μα να το λεν, το λένε τα πουλιά
τους νιους τρελαίνει η άνοιξη η γλυκιά

Και στα γρασίδια τα πυκνά
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό
ξάπλωσε ο νιος κι η κοπελιά
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυο
που όλο το λεν, μα να το λεν, το λένε τα πουλιά
τους νιους τρελαίνει η άνοιξη η γλυκιά

Πιάσε ευθύς σκοπό γλυκύ
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό
πως είναι λάθος η ζωή
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυο
που όλο το λεν, το λεν, το λεν, το λένε τα πουλιά
τους νιους τρελαίνει η άνοιξη η γλυκιά

Γι' αυτό μη χάνετε καιρό
με χάι και χο και χάι και τριαλαρό
η αγάπη αξίζει στον ανθό
τον Μάη τον πιο όμορφο καιρό για δυο
που όλο το λεν, μα να το λεν, το λένε τα πουλιά
τους νιους τρελαίνει η άνοιξη η γλυκιά



Και με παιδική χορωδία, από την ταινία «Μ' αγαπάς» του Γιώργου Πανουσόπουλου:


 

nickel

Administrator
Staff member
Ε, να βάλουμε και το πρωτότυπο (5.3):

IT was a lover and his lass,
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
That o'er the green corn-field did pass,
In the spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding;
Sweet lovers love the spring.

Between the acres of the rye,
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
These pretty country folks would lie,
In the spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding;
Sweet lovers love the spring.

This carol they began that hour,
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
How that life was but a flower
In the spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding;
Sweet lovers love the spring.

And, therefore, take the present time
With a hey, and a ho, and a hey nonino,
For love is crown'd with the prime
In the spring time, the only pretty ring time,
When birds do sing, hey ding a ding, ding;
Sweet lovers love the spring.


Εκτός από το κλασικό αγγλικό τραγούδι του Μόρλεϊ, βρήκα κι ένα αμερικάνικο σε μουσική του Άρθουρ Γιανγκ. Enjoy.



 

MelidonisM

New member
Cymbeline aubade for Imogen
music by Franz Schubert
music by Matthew Haris

Hark, hark! the lark at heaven's gate sings,
And Phoebus 'gins arise,
His steeds to water at those springs
On chaliced flowers that lies;
And winking Mary-buds begin
To ope their golden eyes:
With every thing that pretty is,
My lady sweet, arise, arise, arise!


Άκου, άκου τον σκορδαλό στ' ουρανού την πύλη λαλεί,
κι ο Ήλιος αρχίζει να ξυπνά
στις πηγές τ' άλογά του να πιούν,
πα' σε κουπάτα άνθη που στέκουν,
κι οι κατιφέδες κινώντας γνέφουν
να ανοίξουν τα χρύσινα μάτια τους.
Είναι γύρω η φύση τσαχπίνα,
Αγάπη μου, ξύπνα, ξύπνα!
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Να το επεκτείνω λίγο στον κινηματογράφο;

Prospero's Books


Prospero's Books (1991), written and directed by Peter Greenaway, is a cinematic adaptation of The Tempest, by William Shakespeare. John Gielgud is Prospero, the protagonist who provides the off-screen narration and the voices to the other story characters.
...
John Gielgud said a film of The Tempest (as Prospero, as he had been in four stage productions in 1931, 1940, 1957, and 1974) was his life's ambition. He had approached Alain Resnais, Ingmar Bergman, Akira Kurosawa, and Orson Welles about directing him in it, Benjamin Britten to compose its score, and Albert Finney to be Caliban, before Greenaway agreed. The closest the earlier attempts came to being made was in 1967, with Welles as both director and as Caliban to Gielgud's Prospero, but after the commercial failure of Welles and Gielgud's Shakespearean film collaboration, Chimes at Midnight, financing for a cinematic The Tempest collapsed.

The film was screened out of competition at the 1991 Cannes Film Festival.
 
Last edited:
Top