Το επίρρημα μακράν το έχουμε από τα αρχαία, σημαίνει «μακριά, σε μεγάλη απόσταση» και το χρησιμοποιούμε σαν πρόθεση, με τη σημασία «μακριά από» και γενική. Στο λεξικό Κοραής υπάρχει αυτή η σημασία, τα μεταφράσματα είναι far, far away, far off, afar, away και υπάρχει το παράδειγμα: Δεν μπορούσε να ζήσει πολύ χρόνο μακράν της Ελλάδος. = He couldn't stay away from Greece for long.
Προσθέτω: (παρ)έμεινε μακράν της πολιτικής (ζωής) = kept aloof from politics (για να μη λουφάρει το aloof).
Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούμε ένα well ahead (of) ή και well behind.
Από τα παραδείγματα που μου δίνει το ilsp, ξεχωρίζω:
...βρισκόμαστε μακράν αυτής της εξιδανικευμένης εκδοχής...
...προσφεύγοντας στον υγιή δανεισμό μακράν των ευμετάβλητων χρηματιστηριακών αγορών...
...έχει εξωθήσει πλοία και υπηρεσίες εκτός και μακράν των χωρικών μας υδάτων...
ΛΚΝ και Κριαράς θεωρούν ότι το επίρρημα παραείναι λόγιο και το παραλείπουν. Το ΛΝΕΓ δίνει ένα σούπερ-λόγιο παράδειγμα («μακράν της συνήθους συμπεριφοράς του, ανταπέδωσε τις προκλήσεις»), αλλά, ευτυχώς, συλλαμβάνει και την πιο σύγχρονη χρήση στο παράδειγμα «είναι μακράν ο μεγαλύτερος μαέστρος του κόσμου».
Το Σχολικό κρατά αυτό το δεύτερο παράδειγμα, αν και φαίνεται περίεργο το «(+γεν.)» στην αρχή του λήμματος. Ποια γενική πτώση υπάρχει στο «μακράν ο μεγαλύτερος»;
Υπάρχει το «μακράν όλων», αλλά, κακά τα ψέματα, αυτό το μακράν είναι λίγο αγγλισμός, μεταφράζει το far τού He's far better than the rest of them και το by far τού He is by far the best of the lot.
Ορίστε παραδείγματα από εφημερίδες:
η Ελλάδα έχει μακράν το χαμηλότερο ποσοστό εκδρομέων
είναι μακράν η πρώτη χώρα σε αριθμό εκτελέσεων
οι φιλοξενούμενοι διαθέτουν μακράν την καλύτερη ομάδα της Β΄ Σουηδίας
Με αυτές τις επιδόσεις έχουμε μακράν το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.
κ.π.ά.
Νομίζω ότι, ακόμα κι αν είναι αγγλισμός, το επίρρημα (και εδώ είναι γνήσιο επίρρημα) πρέπει πια να περάσει στα λεξικά με αυτή τη χρήση.
Προσθέτω: (παρ)έμεινε μακράν της πολιτικής (ζωής) = kept aloof from politics (για να μη λουφάρει το aloof).
Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούμε ένα well ahead (of) ή και well behind.
Από τα παραδείγματα που μου δίνει το ilsp, ξεχωρίζω:
...βρισκόμαστε μακράν αυτής της εξιδανικευμένης εκδοχής...
...προσφεύγοντας στον υγιή δανεισμό μακράν των ευμετάβλητων χρηματιστηριακών αγορών...
...έχει εξωθήσει πλοία και υπηρεσίες εκτός και μακράν των χωρικών μας υδάτων...
ΛΚΝ και Κριαράς θεωρούν ότι το επίρρημα παραείναι λόγιο και το παραλείπουν. Το ΛΝΕΓ δίνει ένα σούπερ-λόγιο παράδειγμα («μακράν της συνήθους συμπεριφοράς του, ανταπέδωσε τις προκλήσεις»), αλλά, ευτυχώς, συλλαμβάνει και την πιο σύγχρονη χρήση στο παράδειγμα «είναι μακράν ο μεγαλύτερος μαέστρος του κόσμου».
Το Σχολικό κρατά αυτό το δεύτερο παράδειγμα, αν και φαίνεται περίεργο το «(+γεν.)» στην αρχή του λήμματος. Ποια γενική πτώση υπάρχει στο «μακράν ο μεγαλύτερος»;
Υπάρχει το «μακράν όλων», αλλά, κακά τα ψέματα, αυτό το μακράν είναι λίγο αγγλισμός, μεταφράζει το far τού He's far better than the rest of them και το by far τού He is by far the best of the lot.
Ορίστε παραδείγματα από εφημερίδες:
η Ελλάδα έχει μακράν το χαμηλότερο ποσοστό εκδρομέων
είναι μακράν η πρώτη χώρα σε αριθμό εκτελέσεων
οι φιλοξενούμενοι διαθέτουν μακράν την καλύτερη ομάδα της Β΄ Σουηδίας
Με αυτές τις επιδόσεις έχουμε μακράν το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.
κ.π.ά.
Νομίζω ότι, ακόμα κι αν είναι αγγλισμός, το επίρρημα (και εδώ είναι γνήσιο επίρρημα) πρέπει πια να περάσει στα λεξικά με αυτή τη χρήση.
