Λαλεμάντια;

pidyo

New member
Σε αρχαιολογικό ρεπορτάζ διαβάζω για ένα ελαιοδοτικό φυτό που πρέπει να ήρθε από την κεντρική Ασία στα μέρη μας:

Από τον μακρινό Καύκασο ήρθε την εποχή του Χαλκού στη Μακεδονία η λαλεμάνσια, ένα ελαιοδοτικό φυτό που καταναλωνόταν, αλλά χρησιμοποιούνταν επίσης και ως φαρμακευτικό προϊόν, ενώ φοιτητές από το Ιράν που έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα αρχαιοβοτανολογίας του ΑΠΘ είπαν ότι το γνωρίζουν και ακόμη και σήμερα καταναλώνουν σπόρους λαλεμάνσια όταν έχουν κοιλιακά προβλήματα. Σπόροι από λαλεμάνσια έχουν βρεθεί στο Μάνδαλο και στο Αρχοντικό Πέλλας, καθώς και στην Άσσηρο Θεσσαλονίκης.

Σε παλαιότερο αρχαιολογικό ρεπορτάζ για την ίδια περιοχή το φυτό αποκαλείται λαλεμάντια, που μου φαίνεται ορθότερη ηχητική απόδοση της επίσημης λατινικής ορολογίας. Πρόκειται λογικά για τη lallemantia iberica, που όντως χρησιμοποιείται τόσο για το λάδι της όπως και για φαρμακευτικούς σκοπούς. Η λαλεμάντια ανήκει στα χειλανθή, την οικογένεια που περιλαμβάνει τα άπειρα αρωματικά φυτά που κατακλύζουν τον ελλαδικό χώρο.

Ξέρει κανείς αν υπάρχει ακόμη στην ελληνική χλωρίδα το φυτό αυτό και πώς λέγεται στα ελληνικά; Στα αγγλικά λέγεται dragon’s head, στα πέρσικα balangu shahri, αν αυτό σας βοηθάει. Εικόνες δεν βάζω, γιατί είμαι σκράπας στα φυτά και τα βότανα και δεν θέλω να σας παραπλανήσω με το πρώτο γκουγκλοαποτέλεσμα.
 

pidyo

New member
Είναι συγγενικό με το λινάρι;

Όχι, απλώς το λάδι του έχει παρεμφερείς χρήσεις. Με αρωματικά βότανα υποτίθεται ότι είναι συγγενικό. Μέντα, δυόσμος, θυμάρι, ματζουράνα, τέτοια.
 
Η ονομασία δρακοκέφαλος αντιστοιχεί στο γένος φυτών Dracocephalus, όπως φαίνεται και στο λινκ του Θησέα και όπως αναφέρει η Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Δεν βλέπω συσχέτιση με την Lallemantia.

Λαλεμαντία η ιβηρική (Lallemantia iberica) και Λαλεμαντία η λευκάζουσα (Lallemantia canenses) στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, που ωστόσο δεν αναφέρει κοινή ονομασία. Στον Πάπυρο τίποτα. Στα Φαρμακευτικά φυτά της Ελλάδας του Σφήκα τίποτα. Στην Ελληνική χλωρίδα του Μπάουμαν, τίποτα. Σε δυο βιβλία που έχω με βότανα, τίποτα.
 

pidyo

New member
Λαλεμαντία η ιβηρική (Lallemantia iberica) και Λαλεμαντία η λευκάζουσα (Lallemantia canenses) στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, που ωστόσο δεν αναφέρει κοινή ονομασία. Στον Πάπυρο τίποτα. Στα Φαρμακευτικά φυτά της Ελλάδας του Σφήκα τίποτα. Στην Ελληνική χλωρίδα του Μπάουμαν, τίποτα. Σε δυο βιβλία που έχω με βότανα, τίποτα.

Ευχαριστώ. Άρα φαίνεται όντως να είναι ένα φυτό που δεν υπάρχει πια στην ελληνική χλωρίδα, όπως υποψιάστηκα. Περίεργο μου φαίνεται να έρχεται ένα φυτό σε μια περιοχή και μετά να εξαφανίζεται.
 

nickel

Administrator
Staff member
The ΜΕΓΑ ΑΓΓΛΟ-ΗΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟΝ it gives δρακοκέφαλι: the Moldavian variety of the plant is called δρακοκέφαλο Μολδαβίας. See:
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:32014R0752. That's the best I can come up with, sorry.
Perhaps ιβηρικό δρακοκέφαλο;;!

These δρακοκεφαλές are translations of the English dragon's head, which is a common practice when you translate, in a literary context, the names of flora or fauna not found in the target language, but should not be used in any scientific context.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Με την ευκαιρία, ας θυμηθούμε ότι Ιβηρία στην αρχαιότητα ονομαζόταν (και) μια περιοχή του Καυκάσου (άρα λαλλεμαντία ιβηρική θα πρέπει να είναι αρκετά αρχαία ονομασία).

Και εδώ δίνει ως συνώνυμο το Dracocephalum ibericum.
 

Earion

Moderator
Staff member
Με την ευκαιρία, ας θυμηθούμε ότι Ιβηρία στην αρχαιότητα ονομαζόταν (και) μια περιοχή του Καυκάσου (άρα λαλλεμαντία ιβηρική θα πρέπει να είναι αρκετά αρχαία ονομασία).

Πολύ σωστή παρατήρηση, Δόκτορα!
 

daeman

Administrator
Staff member
Με την ευκαιρία, ας θυμηθούμε ότι Ιβηρία στην αρχαιότητα ονομαζόταν (και) μια περιοχή του Καυκάσου (άρα λαλλεμαντία ιβηρική θα πρέπει να είναι αρκετά αρχαία ονομασία).

Σωστός. Ιβηρία της Γεωργίας*. Εξ ου ης Από εκεί και η μονή Ιβήρων (Γεωργιανά: ივერთა მონასტერი).


*Της καυκασιανής Γεωργίας, όχι της αμερικάνικης, ούτε της εκτατικής.
 
Άρα φαίνεται όντως να είναι ένα φυτό που δεν υπάρχει πια στην ελληνική χλωρίδα, όπως υποψιάστηκα.
Το ότι δεν το βρήκα σε τρία-τέσσερα βιβλία δεν σημαίνει και ότι δεν υπάρχει πια. Μόλις βρω ευκαιρία θα ρωτήσω πιο ειδικούς.
 
Έθεσα το ερώτημα στην ομάδα του facebook ΕΝΔΗΜΙΚΑ, ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ και ήδη είχα μία απάντηση από τον Ερωτόκριτο Καλογερόπουλο τον οποίο ευχαριστώ θερμά. Υποθέτω ότι αναφέρεται στο ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΔΗΜΩΔΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ, ΧΕΛΝΤΡΑΪΧ-ΜΗΛΙΑΡΑΚΗ.
...πρός το παρόν μόνο αυτό (από το λεξικό του Μηλιαράκη), ίσως κάτι "παραπάνω" βρεθεί..

Miliarakis Lallemantia.jpg
 

Earion

Moderator
Staff member
Τα σπέρματά της παρέχουν εδώδιμον και φωτιστικόν έλαιον; Ενδιαφέρον.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Και στην παρασκευή λινόλεουμ χρησιμοποιούνται (σε κάποια απο τα γουικιάρθρα το είδα, ίσως στο γερμανικό).
 
Top