βιοτή ή βιωτή; βιοτή (ουσ.) [ΙστΟρθ]
Το ουσιαστικό βιοτή σημαίνει “βίος, τρόπος ζωής ǁ (συνεκδ.) οι ανάγκες της ζωής” και είναι αρχαία ελληνική λέξη η οποία γράφεται (κι ανέκαθεν γραφόταν) πάντα με όμικρον. Χρησιμοποιείται συχνά σε εκκλησιαστικά κείμενα — αλλά δυστυχώς ακόμη και σε τέτοια εξειδικευμένα, από ορολογικής άποψης, περιβάλλοντα (ορισμένα εκ των οποίων είναι και αυξημένου κύρους) θα δούμε συχνά το ανορθόγραφο βιωτή.
Μια διπλά λανθασμένη νεολογική χρήση έχουμε και για την απόδοση του αγγλ. όρου biota της Οικολογίας με το και ορολογικά και ορθογραφικά λάθος «βιωτή» στο έργο Υδατικό καθεστώς και βιωτή υγροτόπων - Προτεινόμενη ελάχιστη στάθμη λιμνών και παροχή ποταμών Μακεδονίας και Θράκης των Π.Α. Γεράκη, Σ. Τσιούρη & Βασιλικής Τσιαούση (Συντονιστές), το οποίο εξέδωσε το 2007 το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων και όπου, παρά το τόσο αξιόλογο των συντελεστών συγγραφής και των φορέων έκδοσής του, βρίσκουμε 121 φορές το ανορθόγραφο ουσιαστικό *βιωτή για να αποδοθεί αυτό που στα ελληνικά δεν καλείται βιοτή, αλλά βιόκοσμος! [Πηγές: 1, 2, 3, 4]
Να επισημάνουμε εδώ ότι υπάρχει επίθετο βιωτός, του οποίου το θηλυκό είναι όντως η βιωτή — ωστόσο εδώ η σημασία είναι “βιώσιμος ǁ αυτός που μπορεί ή που αξίζει να βιωθεί” και η χρήση του είναι σπάνια· συνήθως το βρίσκουμε στη σύναψη «ου βιωτός» και ως β' συνθετικό (πέρα απ' το πολύ γνωστό αβίωτος) στα εξίσου σπάνια μισθοβίωτος & παρθενοβίωτος. Ο πληθυντικός του ουδετέρου χρησιμοποιείται ουσιαστικοποιημένος («τα βιωτά») για να αποδώσει τον όρο biota της Ταξινομίας. [Πηγή]
Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει στο να βλέπουμε σήμερα χιλιάδες διαδικτυακά ευρήματα (ακόμη και στα σώματα κειμένων της Πύλης για την ελληνική γλώσσα!) της λανθασμένης γραφής *βιωτή για το ουσ. βιοτή είναι οι ακόλουθοι:
Το ουσιαστικό βιοτή σημαίνει “βίος, τρόπος ζωής ǁ (συνεκδ.) οι ανάγκες της ζωής” και είναι αρχαία ελληνική λέξη η οποία γράφεται (κι ανέκαθεν γραφόταν) πάντα με όμικρον. Χρησιμοποιείται συχνά σε εκκλησιαστικά κείμενα — αλλά δυστυχώς ακόμη και σε τέτοια εξειδικευμένα, από ορολογικής άποψης, περιβάλλοντα (ορισμένα εκ των οποίων είναι και αυξημένου κύρους) θα δούμε συχνά το ανορθόγραφο βιωτή.
Μια διπλά λανθασμένη νεολογική χρήση έχουμε και για την απόδοση του αγγλ. όρου biota της Οικολογίας με το και ορολογικά και ορθογραφικά λάθος «βιωτή» στο έργο Υδατικό καθεστώς και βιωτή υγροτόπων - Προτεινόμενη ελάχιστη στάθμη λιμνών και παροχή ποταμών Μακεδονίας και Θράκης των Π.Α. Γεράκη, Σ. Τσιούρη & Βασιλικής Τσιαούση (Συντονιστές), το οποίο εξέδωσε το 2007 το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων και όπου, παρά το τόσο αξιόλογο των συντελεστών συγγραφής και των φορέων έκδοσής του, βρίσκουμε 121 φορές το ανορθόγραφο ουσιαστικό *βιωτή για να αποδοθεί αυτό που στα ελληνικά δεν καλείται βιοτή, αλλά βιόκοσμος! [Πηγές: 1, 2, 3, 4]
Να επισημάνουμε εδώ ότι υπάρχει επίθετο βιωτός, του οποίου το θηλυκό είναι όντως η βιωτή — ωστόσο εδώ η σημασία είναι “βιώσιμος ǁ αυτός που μπορεί ή που αξίζει να βιωθεί” και η χρήση του είναι σπάνια· συνήθως το βρίσκουμε στη σύναψη «ου βιωτός» και ως β' συνθετικό (πέρα απ' το πολύ γνωστό αβίωτος) στα εξίσου σπάνια μισθοβίωτος & παρθενοβίωτος. Ο πληθυντικός του ουδετέρου χρησιμοποιείται ουσιαστικοποιημένος («τα βιωτά») για να αποδώσει τον όρο biota της Ταξινομίας. [Πηγή]
Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει στο να βλέπουμε σήμερα χιλιάδες διαδικτυακά ευρήματα (ακόμη και στα σώματα κειμένων της Πύλης για την ελληνική γλώσσα!) της λανθασμένης γραφής *βιωτή για το ουσ. βιοτή είναι οι ακόλουθοι:
- Είναι διαδεδομένη η σύγχυση αναφορικά με την ορθογράφηση των λέξεων αυτής της ετυμολογικής οικογένειας, όπως φαίνεται και από την περίπτωση των λέξεων βιοτικός/*βιωτικός και των συνθέτων τους, καθώς ορισμένοι δυσκολεύονται να διακρίνουν τις λέξεις που προέρχονται από το βίος (και βίοτος/βιοτή) από εκείνες που προέρχονται από το βιώ (και βιώνω)· έχει δε ειπωθεί και ότι κάποια έλξη υπέρ του ωμέγα ασκεί και η γραφή των ζωτικός κλπ της οικογένειας των ζω/ζωή. Το θέμα αυτό το έχουμε αναφέρει και εδώ.
- Η λέξη (για έναν παντελώς ανεξήγητο λόγο) λείπει από το ΛΚΝ, το οποίο είναι δημοφιλέστατο εργαλείο όσων γράφουν διαδικτυακά (και μη) κείμενα. Ακόμη πιο δυσερμήνευτη είναι η απουσία της λέξης και από το Αντίστροφο (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη), το οποίο έχει σαφώς πλουσιότερο λημματολόγιο από το ΛΚΝ.
- Ο Ορθογράφος του MS Word επισημαίνει ως ανορθόγραφο το βιοτή και προτείνει τη “διόρθωσή” του σε βιωτή (το οποίο ορθώς περιλαμβάνει, καθότι αντιστοιχεί στο επίθετο).
- Το Google δεν αντιπροτείνει το βιοτή όταν όρος αναζήτησης είναι το βιωτή (και πολύ σωστά!), οπότε οι πολλές ανευρέσεις της λάθους χρήσης παρασύρουν πολύ κόσμο.
