συμπράγκαλα ή τσιμπράκαλα;

συμπράγκαλα ή τσιμπράκαλα;

συμπράγκαλα. Το ΛΚΝ δίνει:

συμπράγκαλα τα [simbráŋgala] Ο41 : (οικ.) πολλές και συνήθ. μικρές αποσκευές, σε χρήση κυρίως για να δηλώσουμε τη δυσκολία ή την ενόχληση που δημιουργεί η μεταφορά τους ή η παρουσία τους: Πού να κουβαλήσω όλα αυτά τα ~; Mάζεψε τα συμπράγκαλά σου και φύγε.
[ίσως συμ- (δες συν-) βεν. branc(a) `χεριά΄ -αλα, πληθ. του -αλο]

Τα τσιμπράκαλα ομολογώ ότι τα είδα σήμερα πρώτη φορά, στον Δημ. Καμπουράκη («Όταν βρέχει στις πλαγιές») και διαπίστωσα ότι υπάρχουν κάποια ευρήματα και στον Γκούγκλη, ίσως πολλά από αυτά με κρητική προέλευση (που θα δικαιολογούσε το αρχικό -τσ-).

Όταν ήμουνα μικρός, πριν δυο-τρεις αιώνες δηλαδή, στην Αθήνα λέγαν "τσιμπράγκαλα", και εξακολουθώ να το ακούω έτσι στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. Οπωσδήποτε, δεν το έχω ακούσει ποτέ με "κ" αντί "γκ".

Στο ΕΛΝΕΓ, ο Μπαμπινιώτης (που επίσης καταγράφει συμπράγκαλα) προτείνει συν+πράγκα+άλα και δίνει γι' αυτό το «πράγκα» προέλευση είτε από τουρκικό pranga (δεσμά καταδίκου) είτε από το ιταλ. branca (με την ίδια σημασία) ή το ιταλ. spranga (αμπάρα).

Αυτή η τροπή σε αρχικό τσ- δεν δικαιολογείται στα αθηναϊκά και νότια ιδιώματα αν υπάρχει συν- πρώτο συνθετικό, έτσι δεν είναι;

drsiebenmal said:

Αυτή η τροπή σε αρχικό τσ- δεν δικαιολογείται στα αθηναϊκά και νότια ιδιώματα αν υπάρχει συν- πρώτο συνθετικό, έτσι δεν είναι;

Click to expand...

Κι εγώ αυτό νομίζω· ο τσιτακισμός επηρεάζει το /κ/. Το /συμπ/ το πολύ να γίνει ζ'μπ- σε κάποια ιδιώματα.

Όταν μπήκαν τα συμπράγκαλα στο Penguin-Hellenews το 1974 (π.χ. λήμμα paraphernalia), υπήρχε ήδη στον παλαιότερο Οδυσσέα, αλλά όχι σε άλλα λεξικά που συμβουλεύτηκα τώρα για να βεβαιωθώ. Ήταν γνωστή η λέξη και η ορθογραφία της, αλλά δεν υπήρχε στον Σταματάκο, τον Δημητράκο ή το λεξικό της Πρωίας. Στην Κρήτη τα λέγαμε τσιμπράκαλα και η ορθογραφία που επικράτησε δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα παρετυμολόγησης. Έχει ωστόσο επικρατήσει.