method of multiple competing hypotheses

Λίγο κείμενο:

[In science... after you have the hypotheses....] it is wise at the outset to figure out as many different solutions as possible, then test the whole, either one at a time or in bunches, eliminating all but one. This is called the method of multiple competing hypotheses.

Αρχικά σκέφτηκα ότι αυτό θα πρέπει να λέγεται μέθοδος των πολλών αντικρουόμενων υποθέσεων, αλλά τελικά βρήκα ευρήματα που συγκλίνουν στη μέθοδο των πολλών ανταγωνιστικών υποθέσεων. Τι λέτε; Και αν συμφωνείτε με τη χρήση της έννοιας του ανταγωνισμού, ανταγωνιστικές, ανταγωνίστριες ή ανταγωνιζόμενες υποθέσεις;

«Εναλλακτικές» δεν λέμε συνήθως σ' αυτές τις περιπτώσεις; Δεν ξέρω γιατί πιστεύει ο συγγραφέας ότι οι υποθέσεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά μου φαίνεται υπερβολικό.

Και αν σου τύχει κάτι με alternative; Χώρια που οι εναλλακτικές δίνουν την αίσθηση ότι μπορεί εξίσου είτε η μία, είτε η άλλη...

Νομίζω ότι οι δυνατότητες είναι: ανταγωνιζόμενες, αλληλοανταγωνιζόμενες, αλληλοαποκλειόμενες. Βάσει του συνδυασμού των κριτηρίων της σαφήνειας και της υπόμνησης του αγγλικού πρωτοτύπου, θα έτεινα προς το αλληλοανταγωνιζόμενες.

Γιατί να σου δίνουν αυτήν την αίσθηση; Είναι εναλλακτικές ερμηνείες. Άλλωστε όντως μπορεί εξίσου η μία ή η άλλη μέχρι να τις τεστάρεις και να παραμερίσεις τις λανθασμένες. Συνήθως, όταν λέμε ότι κάποιες υποθέσεις είναι competing, εννοούμε ότι μέχρι να βρούμε νέα δεδομένα είναι εξίσου πιθανό να ισχύει οποιαδήποτε απ' αυτές. Έχουν δηλαδή ισοδύναμα επιχειρήματα, στοιχεία, τεκμήρια. Υποθέτω ότι θα μπορούσες να πεις "ανταγωνιστικές θεωρίες" αλλά νομίζω ότι ταιριάζει καλύτερα το "εναλλακτικές".

Ίσως να ταίριαζε και "πολλαπλές ισοδύναμες υποθέσεις".

Themis said:

Νομίζω ότι οι δυνατότητες είναι: ανταγωνιζόμενες, αλληλοανταγωνιζόμενες, αλληλοαποκλειόμενες.

Click to expand...

Εξ ορισμού όλες οι θεωρίες πάνω στο ίδιο πράγμα είναι αλληλοαποκλειόμενες. Το θέμα εδώ είναι αν είναι ισοδύναμες μέχρι απόδειξης του αντιθέτου.

...
Το αν είναι «ισοδύναμες» δεν το ξέρεις πριν τις εξετάσεις, άρα λέγοντάς τις «ισοδύναμες» θεωρείς εξαρχής ότι ισχύει μια εικασία πριν καν εξετάσεις το ζητούμενο.

Επίσης, αν πούμε τις competing «ισοδύναμες», τις equivalent πώς θα τις πούμε;

Ισοδύναμες με βάση τα κριτήρια που έχεις θεσπίσει αρχικά, δηλαδή πληρούν τα αρχικά σου δεδομένα και άρα είναι θεωρητικά ισοδύναμες. Πραγματικά ισοδύναμες υποθέσεις δεν υπάρχουν για να έχεις πρόβλημα με το equivalent. Μόνο μία μπορεί να είναι σωστή εκτός κι αν λένε το ίδιο πράγμα με άλλα λόγια, οπότε είναι η ίδια θεωρία διατυπωμένη διαφορετικά. Μόνο αν μιλάς για απλοπλοιημένες θεωρίες έχεις ισοδύναμα. Π.χ. η βαρυτική θεωρία του Νεύτωνα είναι ισοδύναμη της θεωρίας του Αϊνστάιν σε μικρές ταχύτητες και μάζες. Είναι πρακτικά ισοδύναμες, όχι θεωρητικά.

Καταλαβαίνω όμως ότι θα μπορούσε να είναι μπέρδεμα και έτσι θα μπορούσες να το πεις "αρχικά ισοδύναμες". Χωρίς να λέω ότι αυτή είναι η καταλληλότερη απόδοση.

...
"equivalent hypothesis": 479 γ.ε.

"equivalent hypotheses": 408 γ.ε.

τα περισσότερα σε βιβλία και επιστημονικά συγγράμματα, άρα είναι όρος υπαρκτός που τη θέλει την ισοδυναμία του, όχι υποθετικός που μπορεί να λέγαμε «όταν προκύψει, θα δούμε».

Τα ευρήματα αυτά αφορούν είτε τις δυο λέξεις την μια δίπλα στην άλλη -και όχι σαν αυτούσιο όρο- είτε μαθηματικές υποθέσεις (στατιστικής), όχι υποθέσεις προς δοκιμή. Εκεί είναι μαθηματικά ισοδύναμες καταστάσεις. Δεν είδα κάπου να υπάρχει όρος για επιστημονικά, φιλοσοφικά ή πραγματολογικά ισοδύναμες υποθέσεις. Διόρθωσέ με αν βρεις, τα είχα κοιτάξει και πριν την προηγούμενή μου δημοσίευση, τα ξανακοίταξα και τώρα.

Π.χ. η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να έχει το Χ, το Ψ ή το Ω αίτιο, επειδή και τα τρία θα μπορούσαν να την προκαλέσουν. Αυτές λοιπόν οι υποθέσεις είναι αρχικά ισοδύναμες, ωστόσο είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους, δεν μπορεί να είναι αλήθεια και το ένα και το άλλο (οι υποθέσεις αυτές μπορεί να περιέχουν πάνω από έναν παράγοντα, φυσικά).

Καλημέρα

Αν ήταν conflicting interests ή competing interests, θα δίναμε τα αντίστοιχα αντικρουόμενα συμφέροντα και ανταγωνιστικά συμφέροντα (αν και κάποιοι θα προτιμούσαν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα· ελάχιστοι θα έλεγαν ανταγωνιζόμενα συμφέροντα). Δεν θα είχαν ωστόσο μεγάλη σημασιολογική διαφορά όλα αυτά, έτσι;

Στις θεωρίες και τις υποθέσεις βλέπουμε ίσως κάποια διαφορά, γιατί μπορεί να ανταγωνίζονται η μια την άλλη χωρίς ωστόσο να έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους (αν και δεν θα έφτανα στο σημείο να τις ονομάσω εναλλακτικές). Έτσι κι αλλιώς, για λόγους αντιστοιχίας θα πάμε στον ανταγωνισμό για το compete.

Έχουμε αρχικά τρεις αποδόσεις για το competing: ανταγωνιζόμενες, ανταγωνιστικές και αλληλοανταγωνιζόμενες. Τα ανταγωνιστικά συμφέροντα / ανταγωνιστικές θεωρίες δεν αποδίδουν κάποιο competitive αλλά το competing. Και στα αγγλικά δεν χρειάζονται το mutually για να καταλάβουμε ότι η μια ανταγωνίζεται την άλλη και όχι όλες μαζί κάποιες τρίτες. Στα ελληνικά η προσθήκη του σωστού αλληλο– κάνει τον όρο ακατάλληλο για συχνή χρήση. Οπότε προτιμάμε την οικονομία των άλλων δύο όρων.

Για να διατηρήσουμε την αντιστοιχία, αφού λέει multiple και όχι many, προτείνω να πούμε και πολλαπλών, δηλαδή:
the method of multiple competing hypotheses
η μέθοδος των πολλαπλών ανταγωνιστικών υποθέσεων ή
η μέθοδος των πολλαπλών ανταγωνιζόμενων υποθέσεων

(Μη με παραπέμψετε σε κάποιο σημείο του φόρουμ όπου λέω «γιατί όχι multiple = πολλοί;». Άλλωστε δεν θα φορέσω πλερέζες αν προτιμήσετε τη μέθοδο των πολλών ανταγωνιστικών υποθέσεων.)