Το θέμα της ορθογράφησης του νεολογισμού ποδηλατοπορία (ή ποδηλατοπορεία) έχει προκύψει από παλιά:
1.
Βλέπουμε δηλαδή ότι υπάρχουν και μεταξύ μας δύο σχολές:
Στο τελευταίο Δελτίο Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών (ΔΕΟΝ) τ. 11 (Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 2012), στον νεολογισμό ποδηλατοπορία (με —διακριτά— διαδικτυακά ευρήματα να δίνονται και για τον όρο ποδηλατοπορεία) υπάρχει το εξής σχόλιο:
Εδώ βλέπουμε ότι το ΚΕΕΟΝ επιχείρησε να διακρίνει κάποιον μηχανισμό στο γιατί εμφανίστηκε πρώτα και ως query ο όρος «ποδηλατοπορεία» και ακολούθησε μεταγενέστερα (και ως όρος αναζήτησης και ως εύρημα) το «ποδηλατοπορία» — και δεν καταλήγει κάπου, πέραν της απλής διαπίστωσης των πραγματικών περιστατικών (κι ότι ανάλογο φαινόμενο δεν εμφανίζει η πεζοπορία). Ωστόσο, θα μπορούσε απλούστατα να χρησιμοποιήσει ακριβώς το ίδιο εκείνο κριτήριο που εισάγει αναφορικά με τη σημασιακή διάκριση που υπαγορεύει το περικείμενο (ή η πρόθεση του ομιλητή) όταν είναι να γίνει σύνδεση με την πορεία "διάνυση μιας απόστασης από πλήθος, από ομάδα ανθρώπων για κάποιον σκοπό· κ. (συνεκδ.) το πλήθος που πορεύεται" για να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα:
Οπότε η προσωπική μου άποψη είναι πως το δίλημμα «ποδηλατοπορεία ή ποδηλατοπορία» είναι μέχρι ενός σημείου κενό περιεχομένου:
Επομένως, θα πρότεινα (κι όπως ήδη έχει πει ο nickel εδώ και κάτι χρόνια): ποδηλατοπορία (και με όρους κίνησης διαμαρτυρίας: ποδηλατοπορεία).
1.
2.
.
Βλέπουμε δηλαδή ότι υπάρχουν και μεταξύ μας δύο σχολές:
- Η μία θέλει ποδηλατοπορία κατ' αναλογία προς τα πεζοπορία κ.ά.
- Η άλλη θέλει ποδηλατοπορεία επειδή είναι "πορεία ποδηλάτων".
Στο τελευταίο Δελτίο Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών (ΔΕΟΝ) τ. 11 (Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 2012), στον νεολογισμό ποδηλατοπορία (με —διακριτά— διαδικτυακά ευρήματα να δίνονται και για τον όρο ποδηλατοπορεία) υπάρχει το εξής σχόλιο:
Αναλογικά προς τις λέξεις «οδοιπορία, ανεμοπορία, ωκεανοπορία, τρενοπορία, βραδυπορία» (βλ. Αντίστροφο Λεξικό της Νέας Ελληνικής της Αναστασιάδη-Συμεωνίδη) και υποθέτοντας τη θεωρητική ενδιάμεση παραγωγική βαθμίδα ποδηλατοπόρος, αποδεχόμαστε τη γραφή με -ι- δηλ. «ποδηλατοπορία» (βλ. και Συναγωγή Λέξεων του Κουμανούδη). Ωστόσο, ο τύπος με -ει- μπορεί να γίνει αποδεκτός στην περίπτωση που στο περικείμενο (και στην ψυχολογική πραγματικότητα του ομιλητή) συνδέεται με το ουσιαστικό «πορεία» υπό την έννοια της διαμαρτυρίας (ποδήλατο + πορεία).
Έμμεση διερεύνηση των προτιμήσεων των ομιλητών (σε επίπεδο γλωσσικής παραγωγής) παρέχει το Google Insights for Search (beta), εξειδικευμένη μηχανή αναζήτησης του Google, η οποία συγκρίνει μοτίβα (patterns) όγκου αναζήτησης σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη και παραδίδει τα αποτελέσματα σε γραφήματα. Μέσω του εργαλείου αυτού, σε αναζήτηση που έγινε τον Σεπτέμβριο 2011, για τα χρονικά διαστήματα 2004-2011, διαπιστώθηκε η δημοτικότητα της λέξης «ποδηλατοπορεία» στις αναζητήσεις των χρηστών του διαδικτύου σε σχέση με τις αντίστοιχες που πραγματοποιήθηκαν για τη λέξη «ποδηλατοπορία». Η σχέση αντιστρέφεται για τα σύνθετα «πεζοπορία vs πεζοπορεία» (όπου πεζοπορία > πεζοπορεία). Επισημαίνουμε εδώ τις γενικότερες τάσεις, διότι 1) τα αποτελέσματα του Google Insights for Search δεν εκφράζουν τους απόλυτους αριθμούς του όγκου αναζητήσεων 2) οι τιμές των συγκρίσεων μεταβάλλονται διαρκώς σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των αναζητήσεων που πραγματοποιούνται στο Google με την πάροδο του χρόνου.
Πάντως, στην ίδια μηχανή αναζήτησης, το νεολογικό σύνθετο «ποδηλατοπορεία» είναι προγενέστερο χρονικά (σύμφωνα με το Google Timeline Search πρωτοεμφανίζεται το 2008), σε αντίθεση με το πιο πρόσφατο «ποδηλατοπορία» (πρώτη εμφάνιση στη γραμμή χρόνου το 2010).
.Έμμεση διερεύνηση των προτιμήσεων των ομιλητών (σε επίπεδο γλωσσικής παραγωγής) παρέχει το Google Insights for Search (beta), εξειδικευμένη μηχανή αναζήτησης του Google, η οποία συγκρίνει μοτίβα (patterns) όγκου αναζήτησης σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη και παραδίδει τα αποτελέσματα σε γραφήματα. Μέσω του εργαλείου αυτού, σε αναζήτηση που έγινε τον Σεπτέμβριο 2011, για τα χρονικά διαστήματα 2004-2011, διαπιστώθηκε η δημοτικότητα της λέξης «ποδηλατοπορεία» στις αναζητήσεις των χρηστών του διαδικτύου σε σχέση με τις αντίστοιχες που πραγματοποιήθηκαν για τη λέξη «ποδηλατοπορία». Η σχέση αντιστρέφεται για τα σύνθετα «πεζοπορία vs πεζοπορεία» (όπου πεζοπορία > πεζοπορεία). Επισημαίνουμε εδώ τις γενικότερες τάσεις, διότι 1) τα αποτελέσματα του Google Insights for Search δεν εκφράζουν τους απόλυτους αριθμούς του όγκου αναζητήσεων 2) οι τιμές των συγκρίσεων μεταβάλλονται διαρκώς σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των αναζητήσεων που πραγματοποιούνται στο Google με την πάροδο του χρόνου.
Πάντως, στην ίδια μηχανή αναζήτησης, το νεολογικό σύνθετο «ποδηλατοπορεία» είναι προγενέστερο χρονικά (σύμφωνα με το Google Timeline Search πρωτοεμφανίζεται το 2008), σε αντίθεση με το πιο πρόσφατο «ποδηλατοπορία» (πρώτη εμφάνιση στη γραμμή χρόνου το 2010).
Εδώ βλέπουμε ότι το ΚΕΕΟΝ επιχείρησε να διακρίνει κάποιον μηχανισμό στο γιατί εμφανίστηκε πρώτα και ως query ο όρος «ποδηλατοπορεία» και ακολούθησε μεταγενέστερα (και ως όρος αναζήτησης και ως εύρημα) το «ποδηλατοπορία» — και δεν καταλήγει κάπου, πέραν της απλής διαπίστωσης των πραγματικών περιστατικών (κι ότι ανάλογο φαινόμενο δεν εμφανίζει η πεζοπορία). Ωστόσο, θα μπορούσε απλούστατα να χρησιμοποιήσει ακριβώς το ίδιο εκείνο κριτήριο που εισάγει αναφορικά με τη σημασιακή διάκριση που υπαγορεύει το περικείμενο (ή η πρόθεση του ομιλητή) όταν είναι να γίνει σύνδεση με την πορεία "διάνυση μιας απόστασης από πλήθος, από ομάδα ανθρώπων για κάποιον σκοπό· κ. (συνεκδ.) το πλήθος που πορεύεται" για να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα:
- Ο όρος «ποδηλατοπορεία» (και στην αρχή κυρίως με ενωτικό: «ποδηλατο-πορεία»· βλ. σχετ. περίπτωση 1 στις αρχικά παρατιθέμενες λεξιλογικές συζητήσεις) εμφανίζεται το 2008 διότι τότε γίνονται οι πρώτες πορείες με ποδήλατα — και οι οργανωτές τους τις βαφτίζουν εύλογα «ποδηλατο-πορείες», για να μεταφέρουν και το πνεύμα συμμετοχής στις κατά περίπτωση ποδηλατο-κινήσεις διαμαρτυρίας.
- Ο όρος «ποδηλατοπορία» πρωτοεμφανίζεται το 2009 (όπως δείχνουν τα τεκμήρια της Λεξιλογίας μέσω των ανωτέρω συζητήσεων — κι όχι το 2010 που λέει το Google και το ΔΕΟΝ-11), ως εύλογη αντίδραση στον αρχικό σχηματισμό «ποδηλατοπορεία», εναρμονισμένος με τα υπόλοιπα σε -πορία προκειμένου όμως να περιγράψει όχι την μαζική ποδηλατική διαμαρτυρία, αλλά την ποδηλατική διάνυση αποστάσεων εν γένει.
- Είναι λοιπόν λογικό που ξεκινήσαμε από την «ποδηλατοπορεία» (οι αρχικές τέτοιες κινήσεις άλλωστε εμπεριείχαν και χαρακτήρα διαμαρτυρίας ή προβολής αιτημάτων) και καταλήξαμε στην «ποδηλατοπορία» (μια που φυσιολογικά από κάποιους θεωρήθηκε μια καλή ευκαιρία ώστε ν' αποκτήσουμε ένα λόγιο συνώνυμο για την ποδηλατάδα).
Οπότε η προσωπική μου άποψη είναι πως το δίλημμα «ποδηλατοπορεία ή ποδηλατοπορία» είναι μέχρι ενός σημείου κενό περιεχομένου:
- Όταν απλώς θέλουμε να ανεβάσουμε επίπεδο ύφους στην ποδηλατάδα μπορούμε κάλλιστα να πούμε ποδηλατοπορία (υπάρχει δεν υπάρχει ποδηλατοπόρος — αν και δεν το αποκλείω να σχηματιστεί ακόμη και εκ των υστέρων, «υποχωρητικά» που λένε, εάν ο όρος ποδηλατοπορία εδραιωθεί τόσο πια) διότι επαρκεί η ισχυρότατη αναλογία από όλες τις άλλες -πορίες: πεζοπορία, οδοιπορία, ωκεανοπορία, τρενοπορία, ανεμοπορία, ποντοπορία, οπισθοπορία, βραδυπορία, αργοπορία...
- Όταν κάποιος θέλει να τονίσει πως κάτι συνίσταται σε «πορεία (πχ διαμαρτυρίας) με ποδήλατα», τότε —και με τις ευλογίες της Ακαδημίας, όπως είδαμε— μπορεί να χρησιμοποιήσει το ποδηλατοπορεία.
- Το ποδήλατο έχει στην οικογένειά του ουκ ολίγα παράγωγα, τα οποία όμως είτε έχουν πολύ συγκεκριμένες χρήσεις είτε δεν συνδέονται πάντα με ευθείες σχέσεις:
- Ο ποδηλάτης κάνει ποδηλασία — αλλά η ποδηλασία δεν είναι μετρήσιμο ουσιαστικό (δεν μπορείς να πεις: «Οι *ποδηλασίες που έκανα αυτήν τη βδομάδα με πέθαναν») και περιγράφει πολύ γενικά την κίνηση με ποδήλατο.
- Ο ποδηλατιστής δεν ξέρουμε τι κάνει (πιθανόν να υπάρχει για να μπορούμε να λέμε εξίσου σωστά και «ποδηλατικό ατύχημα» και «ποδηλατιστικό ατύχημα» — όχι σαν τους αυτοκινητιστές που μας μπερδεύουν!).
- Ο ποδηλατοδρόμος συμμετέχει σε ποδηλατοδρομία ή ποδηλατοδρομίες (μετρήσιμο). Ο ποδηλατοδρόμος πηγαίνει στο ποδηλατοδρόμιο αλλά ο ποδηλατόδρομος είναι για όλους τους ποδηλάτες.
- Ο ποδηλατάς δεν κάνει ποδηλατάδα αν δεν είναι ποδηλάτης κι ο ίδιος.
- Η κλασικότερη σύναψη, πάντως, είναι ότι ο ποδηλάτης κάνει ποδήλατο — που κι αυτό μη-μετρήσιμο είναι, αλλά σηκώνει προσδιορισμούς: «Έκανα πολύ ποδήλατο αυτήν τη βδομάδα κι είμαι ψόφιος / Θα κάνουμε είκοσι χιλιόμετρα ποδήλατο αύριο το πρωί».
- Τώρα πλέον ο ποδηλάτης μπορεί να κάνει και ποδηλατοπορία (που 'ναι και μετρήσιμο και εντελώς συγκεκριμένο σημασιακά).
Επομένως, θα πρότεινα (κι όπως ήδη έχει πει ο nickel εδώ και κάτι χρόνια): ποδηλατοπορία (και με όρους κίνησης διαμαρτυρίας: ποδηλατοπορεία).
